Waarom wegen negatieve dingen zwaarder dan positieve dingen?

Wat zou je doen als ik je de volgende keus zou geven:

A) Ik geef je 10 euromunten waarvan 1 beschadigd is en dus geen waarde meer bevat

of:
B) Ik geef je niets

… ik neem aan dat je zojuist ‘A’ antwoordde.

En wat zou je doen in deze situatie:

A) 9 mensen vinden je fantastisch, maar 1 persoon heeft een bloedhekel aan je
of:
B) Niemand heeft een hekel aan je

…wordt al iets lastiger, denk ik?
Je hebt waarschijnlijk liever dat niemand een hekel aan je heeft, maar het is ook wel weer fijn als 9 mensen blij met je zijn.

Laatste:

A) Je hebt 1 iemand ontzettend geholpen: die persoon is je eeuwig dankbaar. Maar er zijn 9 mensen die jou daardoor niet meer leuk vinden (terwijl hun leven niet negatief beïnvloed is – ze hebben enkel een sterke en negatieve mening).
Of:
B) Iedereen is neutraal en vindt jou prima

…now what?

Ik dealde zelf onlangs met dit soort vraagstukken. En ook al klinkt het rationeel gezien ontzettend logisch om steeds voor A te blijven kiezen: dat is meestal niet wat we doen.

Een overspoelde mailbox met warme, tranentrekkende berichten van mensen die zich gesterkt voelden door mijn woorden… en toch zaten mijn gedachten bij die ENE reactie die zei dat ze ’t liefst had dat ik “me létterlijk dood zou schamen voor mijn domme marketinggelul”.

Het blijkt dat bijna iedere levende persoon op de wereld moeite heeft met kiezen voor dingen die een mogelijk negatieve uitkomst hebben, ongeacht hoe positief de uitkomst OOK zou kunnen zijn. Zéker als het gaat om de mening van andere mensen. 
Het liefst hebben we immers dat iedereen op de wereld ons begrijpt en leuk vindt.

We hebben meer aandacht voor het negatieve

Iets wat hier een verklaring voor is, is de ‘negativiteitsfout’ (negativity bias in het Engels). Dingen die negatief zijn, onthouden we sterker dan positieve dingen. Ook hebben we simpelweg meer aandacht voor het negatieve, dan het positieve.

• Ben je een keer gevallen terwijl je op een podium een toespraak hield, tegenover 3 keer waarin het goed ging? Dan heb je je waarschijnlijk vooral die ene ‘negatieve’ keer in gedachten als je denkt aan spreken in het openbaar.
• Ben je een keer afgewezen toen je iemand mee uit vroeg? Dan neemt dat ongetwijfeld meer ruimte in in je geheugen, dan die keren dat je door je geflirt direct een date scoorde.
• Heb je van iemand een compliment gekregen over je nieuwe schoenen, maar was er ook iemand die ze lelijk vond?
  Afijn, je begrijpt het punt.

Geen wonder dat we liever vermijden in aanraking te komen met vervelende dingen, ook al staat daar ook iets moois of goeds tegenover.

Iets onaardigs of onprettigs blijft iemand altijd intenser en langer bij dan iets aardigs/prettigs. Bovendien heeft het meer impact en meer invloed op je gedrag. Zonde, maar wel hoe je brein werkt.

Liever niet verliezen, dan wel winnen

Ook ‘verliesaversie’ heeft hiermee te maken: we zijn banger om iets te verliezen dan om niét te winnen. Snap je ‘m nog?
Minimaal twee keer zoveel impact schijnt het te hebben op onze emoties om bijvoorbeeld €200,- minder te gaan verdienen, dan €200,- méér te gaan verdienen. Natuurlijk is horen dat je een loonsverhoging krijgt superfijn, maar dit gevoel vervaagt en wordt al snel een nieuw ‘normaal’. Een loonsverlaging krijgen blijft echter veel langer hangen en heeft meer impact op je gevoel – ook op langere termijn.

Veel van ons denken dat we hard werken voor ‘meer’ van iets: natuurlijk willen we allemaal wel iets krijgen of winnen (of het nu gaat om je werk, geld, relaties, etc.) Meer salaris, meer aandacht van je partner, meer aanzien… Maar het blijkt dat we een stuk meer moeite doen om dat wat we nu al hébben aan salaris, aandacht en aanzien niet te verliezen, dan er meer bij te krijgen. Het vermijden van verlies en risico is dus een dubbel zo grote prikkel voor ons gedrag als dingen krijgen/winnen.

Moeten we ons er maar bij neerleggen?

Zijn we mooi klaar mee dan, dat we automatisch meer aandacht geven aan negatieve dingen en het positieve zo weinig zien staan. Maar is dit iets waar we dan maar mee moeten leven? En ons er door laten beperken? Of kun je er ook actief wat aan doen?

Vooropgesteld wil ik graag mijn eigen voorbeeld gebruiken om te laten zien dat je ook ondanks je angst (of eigenlijk: mét al je angst) de dingen kan ondernemen. Ervaar je dat je aandacht naar het negatieve wordt getrokken? Wees je er dan bewust van, en doe alsnog wat je van plan was te doen, ongeacht negatieve gedachten of angst voor mogelijk negatieve gevolgen. Een mail waarin ik brutaal eerlijk werd en op een hele kwetsbare manier vertelde over wat het met mij doet als mensen niet naar hun volledige potentie leven omdat ze zich laten beperken door allerlei zelfopgelegde (of door externe gebeurtenissen gecreëerde) verhalen was iets waar ik bang was veel weerstand op te ontvangen. Ik had me daarop kunnen focussen en nooit meer online kunnen komen: of doorgaan met waar ik mee bezig was omdat ik óók wist dat ik voor iemand iets positiefs kon betekenen.

Omdat ik me bewust ben van de termen negativiteitsfout en verliesaversie wist ik dat dit speelde en dat ik me er niet door wilde laten tegenhouden: dat kan jij nu ook.

Lukt het nog niet helemaal? Oefen en train dan eerst op het bewust langer aandacht geven aan de mooie dingen. Dat je hersenen van nature meer naar het negatieve trekken, betekent niet dat je je daarbij neer hoeft te leggen en in mee hoeft te gaan.

• Schrijf dagelijks een dankbaarheidslijstje, waarin je 3 tot 5 dingen benoemt waar je dankbaar voor bent. Dit dwingt je na te denken over al het goeds in je leven.
• Neem wekelijks ‘denktijd’ om gewoon even te gaan zitten eventueel met pen en papier, en denk na (je kunt het opschrijven of er gewoon simpelweg over nadenken) over een heel goed moment van die week. Sta er echt even bij stil. Net zo lang als dat je normaal gesproken de tijd nam om te piekeren over iets negatiefs 😉
• Vraag je vanaf nu af, wanneer je brein zich focust op iets negatiefs, of er ook iets positiefs tegenover staat wat je er nu aan het uitfilteren bent. Het antwoord is bijna altijd ‘ja’.

En is het dat een keer niet? Zie je een keer geen positieve dingen?

Besef je dan dat het voordeel van iets negatiefs is, dat het contrast biedt.

Zonder donker geen licht.

Zonder laag, geen hoog.

Zonder de dood, geen leven.

Zonder moeilijke momenten, geen fijne momenten.

Lekkerder in je vel zitten gaat niet vanzelf. Een bewust leven leiden is niet iets wat je komt aanwaaien. En een krachtige mindset betekent niet alleen maar gaan zitten dénken dat alles ineens perfect gaat zijn. Je moet ‘r wel wat voor doen 🙂 Ben jij bereid bovenstaande acties eens echt consequent uit te voeren?

Janne Schuijn

Mindsetcoach, ondernemer, moeder & auteur “Wat nou als het ook anders kan?”

PS: Herken je je in bovenstaand artikel? Ik zou het heel tof vinden als je dat hieronder met me zou willen delen. Niet alleen vind ik dat leuk om te lezen, je helpt er ook anderen weer mee. Thanks!